Burn-out voorkomen: tips om een burn-out te herkennen en voorkomen

Burn-out voorkomen is een belangrijk thema voor werkgevers. In Nederland is een op de vijf werknemers niet aan het werk als gevolg van burn-out of stress. Dit verzuim kost werkgevers enorm veel geld. In dit artikel leggen we uit hoe je een (naderende) burn-out bij een werknemer kunt herkennen en, nog belangrijker: wat voor preventiemaatregelen je kunt nemen om burn-outs op de werkvloer te voorkomen.

Burn-outs zijn vaak het gevolg van een te hoge werkdruk en langdurige werkstress. Ze komen voor in allerlei vormen: de ene burn-out is er na een paar maanden voorbij, de andere kan zomaar twee jaar duren. De gemiddelde duur van een burn-out is acht maanden, zo blijkt uit cijfers van Arboned. Een burn-out voorkomen is dus beter dan er een genezen.

Ziekteverzuim door burn-out

Chronische werkstress kan de productiviteit binnen een organisatie ernstig aantasten. Wie gestrest is door zijn werk, zal sneller fouten maken en minder creatief, proactief en productief zijn. Bovendien is een gestreste collega een minder prettige collega, doe ook nog eens minder loyaliteit voelt naar zijn werkgever en eerder geneigd is de benen te nemen. Werkstress leidt bovendien tot ziekteverzuim. Arbonet becijferde dat 25% van het langdurend verzuim stressgerelateerd is. Het gaat dan om verzuim met de diagnose spanning, overspanning of burn-out. De kosten van werkverzuim door stress waren in 2020 (dus nog vóór COVID-19) al opgelopen tot 2,8 miljard euro per jaar.

Het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out (NCPSB) meldde onlangs dat er inmiddels al ruim vier miljoen Nederlanders een ‘verborgen burn-out’ hebben; zij zitten dus dicht tegen een burn-out aan. De twee voornaamste redenen: de baanonzekerheid en het thuiswerken door corona. Hele bedrijfstakken dreigen volgens dit NCPSB stil te vallen doordat werknemers straks met burn-outklachten thuis komen te zitten. Niet voor niets spreekt het centrum van een nakende burn-out epidemie.

Burn-out voorkomen: liever eerder dan later

Eén medewerker met burn-out kost een werkgever al gemiddeld zestigduizend euro. Het is dus raadzaam te voorkomen dat medewerkers een burn-out krijgen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want maar liefst tachtig procent van de mensen met een burn-out, zag deze aankomen, noch hun omgeving. Meestal wordt er dus ook pas actie ondernomen als iemand al burn-outklachten heeft en het dus eigenlijk te laat is. Om je werknemers te beschermen en je bedrijfsvoering goed op de rails te houden, is het zaak vol in te zetten op burn-out preventie en voortdurend te op te letten of je vroege signalen van een naderende burn-out tegenkomt onder het personeel.

Wat is een burn-out?

Maar eerst: wat is een burn-out nou eigenlijk? Een burn-out krijg je door langdurig te worden belast met stress. Het lichaam raakt moe en is overbelast, maar toch worden er onvoldoende maatregelen genomen om te herstellen van deze langdurige overbelasting. De fysieke en mentale klachten die ontstaan door chronische stress vormen de eerste waarschuwingssignalen waarop direct actie zou moeten worden ondernomen. Wie de signalen negeert en maar door blijft beuken onder een continu verhoogd stressniveau, zal op een gegeven moment instorten. Hij kan dan helemaal niks meer en voelt zich fysiek en mentaal totaal opgebrand. Vandaar de term burn-out.

Hoe herken je een burn-out?

Een burn-out kan iedereen overkomen, zowel leidinggevenden als uitvoerenden. Bij de volgende signalen is het verstandig nader te onderzoeken of er sprake is van een (naderende) burn-out en indien nodig actie te ondernemen: verminderde efficiëntie en energie, verminderde motivatie, verminderde productiviteit, meer fouten maken, vermoeidheid, hoofdpijn, verhoogde frustratie, verhoogde irritatie, achterdocht, traagheid (meer tijd besteden aan het werken met minder output), sarcasme en negativiteit, onzekerheid, ontevredenheid en vaker ziek melden.

Burn-out voorkomen: 10 tips

Preventie is de effectiefste manier om burn-outs op de werkplek te voorkomen. Maar hoe doe je dat? Deze 10 tips kunnen hierbij helpen.

1. Zorg voor duidelijke verwachtingen voor alle medewerkers en zorg ervoor dat alle medewerkers deze verwachtingen ook begrijpen. Zorg er ook voor dat de medewerkers over de nodige middelen en vaardigheden beschikken om aan deze verwachtingen te voldoen.

2. Toon interesse in elke medewerker. Vraag hoe het echt met hem gaat en wat er voor hem eventueel zou kunnen veranderen om hem nog beter in zijn kracht te zetten.

3. Neem je medewerkers serieus en toon ook regelmatig waardering voor wat ze doen. Betrek hen bij de dingen die spelen.

4. Laat mensen werk doen dat bij hun functie en competenties past, dat ze leuk vinden en dat hen uitdaagt. Zorg ook dat ze blijvend kunnen trainen en leren om hun competenties te behouden.

5. Hanteer redelijke werkuren en stuur werknemers die het moeilijk vinden grenzen te stellen aan het einde van hun reguliere werkdag naar huis. Beoordeel de werkdruk wanneer iemand structureel buiten de gangbare werktijden doorwerkt.

6. Stel redelijke en realistische doelen en wees duidelijk over welke activiteiten de hoogste prioriteit hebben. Stuur op output, in plaats van op aanwezigheid. Geef medewerkers de vrijheid om hun werk uit te oefenen op een manier en plek die voor hen het beste werkt.

7. Stimuleer onderlinge steun en wederzijds respect binnen en tussen werkteams. Maak stress en een goede werk-privébalans daarin ook bespreekbaar. Zorg dat mensen aan de bel durven trekken als ze werkstress ervaren.

8. Geef zelf het goede voorbeeld: neem voldoende rust en ga ook eens als eerste de deur uit. Stuur ’s avonds geen werkmails meer naar collega’s.

9. Stimuleer het nemen van pauzes buiten de werkomgeving.

10. Ondersteun een gezonde leefstijl en voldoende lichaamsbeweging gedurende de hele werkdag. Mensen die gezond eten en voldoende bewegen en slapen, hebben minder kans op het krijgen van een burn-out, zo blijkt uit onderzoek. Met een gezonde leefstijl zorg je dat je lichaam anti-stresshormonen gaat produceren, die je helpen om de balans te bewaren.